Jouw casino claim de prullenbak in? Advies aan Hoge Raad neemt onverwachte wending

De advocaat-generaal van de Hoge Raad heeft in zijn advies over lopende zaken rondom overeenkomsten met online casino’s geconcludeerd dat die overeenkomsten wat hem betreft niet nietig moeten worden verklaard. De Hoge Raad moet nog tot een definitief oordeel komen, maar hierdoor lijkt het erop dat je als voormalig speler bij illegale online casino’s je verloren geld straks niet kunt terugkrijgen, terwijl het er lange tijd op leek dat dat wel zou kunnen. Wat kun je nu nog wel doen, en is er kans dat de Hoge Raad alsnog in het voordeel van de spelers oordeelt?

Wat kun je als spelers nu nog doen? Drie opties:

Dan het tweede aspect: het advies van de advocaat-generaal is namelijk allerminst een goednieuws-show voor de kansspelaanbieders. Zo schrijft hij:

“Bescherming van consumentenbelangen kan waarschijnlijk ook, en mogelijk beter, worden bereikt met minder vergaande sancties dan nietigheid, zoals vernietiging van kansspelovereenkomsten wegens dwaling of schadevergoeding uit onrechtmatige daad. Anders dan bij nietigheid geldt de sanctie dan niet in het algemeen maar kan deze worden toegesneden op het concrete geval.”

In juridisch moeilijke taal staat hier dat ook als er straks geen sprake blijkt van nietigheid, spelers alsnog rechtszaken zouden kunnen aanspannen tegen kansspelaanbieders, waarbij ze zich kunnen beroepen op dwaling of een schadevergoeding kunnen eisen. Hoe dat zou werken, leggen we hieronder uit.

Optie 1: Beroep op dwaling

Stel, je ging bij een online casino gokken in de veronderstelling dat het een legaal bedrijf was. Nu blijkt achteraf dat dat casino geen vergunning had. Je kunt dan bij de rechter een beroep doen op dwaling. Dwaling houdt in: als je vooraf over alle informatie had beschikt, had je waarschijnlijk een andere keuze gemaakt. In dit geval: als het bedrijf jou vooraf had gewaarschuwd dat zij illegaal bezig waren, had je er geen account aangemaakt.

Op basis hiervan zou de rechter je alsnog in het gelijk kunnen stellen en een gokbedrijf kunnen veroordelen om al je verliezen terug te betalen, of een deel daarvan. Immers: je hebt gedwaald, en dat komt door gebrekkige informatievoorziening vanuit het gokbedrijf.

Optie 2: Schadevergoeding wegens onrechtmatige daad

Een gokbedrijf dat online kansspelen aanbood zonder vergunning, pleegde wellicht een onrechtmatige daad. Dat is een juridische term uit het burgerlijk wetboek, die zoveel betekent als: je doet iets wat niet mag. Bijvoorbeeld je fiets parkeren op tegen een hek waar dat verboden is. Als er schade voortvloeit uit een onrechtmatige daad – bijvoorbeeld: schade aan dat hek – dan moet de pleger van de onrechtmatige daad die schade vaak vergoeden.

Als de kansspelaanbieders een onrechtmatige daad pleegden door online kansspelen aan te bieden, en jij hebt daar schade door ondervonden – namelijk: gokverliezen – kan het zijn dat een rechter die aanbieder kan veroordelen om die schade te vergoeden. Of in ieder geval een deel ervan.

Optie 3: Alsnog nietigheid

Als derde en laatste optie kun je afwachten tot het definitieve oordeel van de Hoge Raad, en dit raden we sowieso aan om te doen voordat je andere opties aanwendt. Zoals hiervoor al uitgelegd is het heel goed mogelijk dat de raadsheren namelijk alsnog tot de conclusie komen dat overeenkomsten tussen spelers en illegale online casino’s wel degelijk nietig moeten worden verklaard. In zo’n geval kun je je aansluiten bij een massaclaim of een individuele zaak starten via een advocatenkantoor. De kans is dan groot dat je je verliezen terugkrijgt.

Geschiedenis claim zaken

We hebben er op deze site al diverse malen over geschreven: de vele rechtszaken tegen gokbedrijven die lange tijd zonder vergunning online actief waren. Ze accepteerden Nederlanders als klant en richtten zich in veel gevallen specifiek op de Nederlandse markt, maar ze hadden geen vergunning en waren dus illegaal. Daaruit zou dan voortvloeien dat overeenkomsten met zulke casino’s nietig waren en dat je als voormalig speler dus al je verloren geld zou moeten kunnen terugkrijgen, bijvoorbeeld via een massaclaim.

Dat was althans de redenering van advocaten en claimkantoren die consumenten de afgelopen jaren hielpen met het terugvorderen van hun verliezen bij de gokbedrijven die illegaal actief waren. Het gaat dan om de periode voor 2021, toen online gokken in Nederland nog niet was gelegaliseerd.

Prejudiciële vragen

In de loop der jaren zijn tal van online casino’s, waaronder Unibet, Bwin en Pokerstars, door Nederlandse rechters veroordeeld tot het terugbetalen van verliezen aan consumenten. Sommige aanbieders moesten aan individuele spelers tonnen terugbetalen, soms wel meer dan een half miljoen euro.

Tot vorig jaar: toen stelden een aantal rechters zogeheten prejudiciële vragen aan de Hoge Raad. Zo’n vraag houdt in dat aan de Hoge Raad wordt gevraagd hoe de wet precies moet worden toegepast. Dit omdat verschillende rechters toch wat verschillend oordeelden in uiteenlopende zaken. Om landelijk uniform beleid te krijgen, kreeg de Hoge Raad dus de vraag om duidelijkheid te verschaffen. De belangrijkste vraag daarbij was: klopt het inderdaad dat overeenkomsten tussen spelers en illegale online casino’s als nietige overeenkomsten moeten worden gezien? En is het gevolg daarvan dat zo’n speler al zijn verliezen kan terugclaimen?

Advies advocaat-generaal: geen nietigheid

Het definitieve antwoord van de Hoge Raad op die gestelde vragen moet nog komen. Maar voorafgaand aan een besluit van de Hoge Raad komt er altijd een advies aan de raadsheren. Dat doet de advocaat-generaal: een hoge jurist in dienst bij de Hoge Raad, die voor de raadsheren uitzoekt hoe het precies zit en op basis van zijn bevindingen een advies uitbrengt.

De advocaat-generaal heeft in dit geval geconcludeerd dat er wat hem betreft géén sprake is van nietigheid. Dat is opmerkelijk, want hiermee gaat hij in tegen vrijwel alle uitspraken van lagere rechters. Ook juridische experts zagen deze onverwachte wending niet aankomen en gingen er juist vanuit dat de overeenkomsten wel degelijk als nietig zouden worden gezien. Wat nu?

Advies advocaat-generaal is niet bindend

Wat betreft het uitgebrachte advies van de advocaat-generaal van de Hoge Raad zijn twee zaken belangrijk om te onthouden:

1. Het advies van de advocaat-generaal is niet bindend. Dat betekent dat de raadsheren van de Hoge Raad in hun uiteindelijke besluit kunnen afwijken van dit advies.
2. De advocaat-generaal vindt dat er geen sprake is van nietigheid, maar ziet wel twee andere opties voor spelers om mogelijk geld terug te krijgen.

Op het tweede aspect gaan we straks wat nader in. Wat betreft het eerste aspect: het komt vrijwel wekelijks voor dat de Hoge Raad in arresten afwijkt van het advies dat de advocaat-generaal in het voortraject uitbracht. Het advies is niet meer dan wat het woord al zegt: een advies. Het is dus heel goed mogelijk dat de raadsheren straks alsnog tot de conclusie komen dat er wel degelijk sprake is van nietigheid en dat spelers bij illegale online casino’s hun geld moeten terugkrijgen.

Je claim de prullenbak in? Nog niet!

Kortom: kan door dit advies van de advocaat-generaal jouw online casino claim al zo ongeveer de prullenbak in? Nee, daar is het nog veel te vroeg voor. Wacht sowieso af tot het definitieve arrest van de Hoge Raad. Mocht dat anders uitpakken dan het advies, dan is er straks ‘gewoon’ sprake van nietigheid en kun je eenvoudig je geld terugkrijgen.

Maar ook als de Hoge Raad, net als de advocaat-generaal nu, in het nadeel van de spelers beslist, zijn er nog juridische routes om je geld terug te krijgen, of in ieder geval een deel ervan. De advocaat-generaal noemde er al een aantal in zijn advies, maar je kunt altijd contact opnemen met een advocaat om de voor jou meest toepasselijke opties te bespreken. Houd dus het nieuws in de gaten en werp niet te snel de handdoek in de ring!